DZIEŃ LITEWSKI W PRUSIE
20 czerwca 2023 roku odbył się w naszej szkole Dzień Litewski. Przygotowali go uczniowie i opiekunowie, którzy wzięli udział w projekcie „Łączy nas dziedzictwo” realizowanym w ramach projektu „Ponadnarodowa mobilność uczniów” finansowanego z funduszy europejskich. Podczas wyjazdu uczestnicy spotykali się z litewskimi rówieśnikami, poznawali świat naszych wschodnich sąsiadów, zwiedzali Wilno i jego okolice. Przy okazji podnosili swoje kompetencje, takie jak: funkcjonowanie w grupie, zachowania asertywne, umiejętności interpersonalne, sprawność posługiwania się językiem angielskim i rosyjskim. Doskonalili też umiejętności cyfrowe i technologiczne. Wyjazd na Litwę zapewnił uczestnikom mnóstwo pozytywnych wrażeń oraz niemały bagaż wiedzy i doświadczeń. Po powrocie przyszedł więc czas na podsumowanie i przedstawienie społeczności szkolnej zdjęć i innych wypracowanych podczas mobilności materiałów.
We wtorek 20 czerwca szkolna aula zamieniła się w litewską kawiarnię. Uczestnicy projektu zaprosili do niej dyrekcję, nauczycieli, reprezentantów poszczególnych klas oraz przedstawiciela lokalnej prasy.
Podczas spotkania uczestnicy podzielili się z gośćmi swoimi wrażeniami i wspomnieniami. Opowiedzieli o spotkaniach z litewskimi rówieśnikami, przedstawili zabytki i inne ciekawe miejsca, które zwiedzili, zapoznali zgromadzonych z tradycyjną litewską kuchnią i poczęstowali przygotowanymi przez siebie litewskimi smakołykami: zapiekanką, piernikami i kwasem kminkowym, przedstawili gościom blog prowadzony w trakcie pobytu na Litwie. Na koniec spotkania zatańczyli litewską polkę.
Podczas uroczystości i po niej zaproszeni goście mieli okazję podziwiać wystawę zdjęć oraz liczne prace plastyczne przygotowane przez uczestników projektu. Stanowiły one wystrój litewskiej kawiarenki, do której zostali zaproszeni.
Dzień Litewski w Prusie miał na celu nie tylko podsumowanie projektu „Łączy nas dziedzictwo”, ale też służył zachęceniu uczniów do wzięcia udziału w podobnych przedsięwzięciach, zapewniających uczestnikom nabywanie wiedzy i umiejętności poza szkołą, w bezpośrednim kontakcie z ludźmi i rzeczywistością, w jakiej funkcjonują.
PROJEKT „ŁĄCZY NAS DZIEDZICTWO”
POCZĄTEK PRZYGODY…
Naszą przygodę rozpoczęliśmy w poniedziałek wczesnym rankiem. Kierując się w stronę Wilna, obserwowaliśmy urocze polskie i litewskie krajobrazy. Naszą uwagę przyciągnęły przede wszystkim liczne gniazda bocianów. Do hotelu ”Panorama”, gdzie zatrzymaliśmy się na czas pobytu, dotarliśmy po południu. Po zakwaterowaniu się i krótkim odpoczynku udaliśmy się na pierwszy, zapoznawczy spacer po Wilnie. Obowiązkowo odwiedziliśmy Ostrą Bramę i Starówkę.
TU MIESZKAM, UCZĘ SIĘ, ODPOCZYWAM
Kolejnego dnia mobilności mieliśmy wizytę zapoznawczą w szkole partnerskiej. W trakcie spotkań poznaliśmy lokalną społeczność, jej tradycje, zwyczaje oraz sposób spędzania czasu wolnego. Były też rozmowy na temat systemu szkolnictwa na Litwie. Potem zwiedziliśmy pałac Balińskich w Jaszunach i maleńki cmentarz rodzinny Balińskich i Śniadeckich – zwany „Cmentarzem Uczonych”. Po południu wybraliśmy się na spacer na Wzgórze Trzech Krzyży, by podziwiać przepiękną panoramę Wilna. Zmęczeni, ale zadowoleni wróciliśmy do hotelu. Z utęsknieniem czekaliśmy na kolejne atrakcje.
ZWIEDZAMY STOLICĘ (I JEJ OKOLICE)…
Dzień rozpoczęliśmy trochę później niż zwykle. Po wczesnym obiedzie udaliśmy się na plac Jana Pawła II, gdzie wznosi się kościół ś.ś. Piotra i Pawła – najsłynniejszy zabytek wileńskiego baroku, ufundowany przez Michała Kazimierza Paca. Naszą uwagę przyciągnęło niezwykle bogate, unikatowe na skalę europejską, wnętrze świątyni.
Następnie pojechaliśmy do Trok – byłej stolicy państwa litewskiego oraz jednego z najważniejszych centrów obronnych i politycznych. Największe wrażenie zrobił na nas malowniczo położony na wyspie zamek, z którego rozciąga się widok na okolicę.
Troki to również centrum kultury karaimskiej. Mogliśmy więc podziwiać karaimskie domy oraz skosztować tradycyjnych lokalnych potraw.
W drodze powrotnej do hotelu odwiedziliśmy najbardziej znany cmentarz wileński – na Rossie, gdzie znajdują się groby polskich żołnierzy oraz znanych Polaków, np. Euzebiusza Słowackiego, ojca Juliusza Słowackiego, czy Joachima Lelewela. Na środku mauzoleum wojskowego, pod czarną płytą granitową pochowana została matka Józefa Piłsudskiego oraz serce Marszałka. Dzień, choć spędzony bardzo intensywnie, przyniósł nam cenną wiedzę i niezapomniane przeżycia.
NA LUDOWĄ NUTĘ – KULTURA REGIONU
Był to dzień szczególnie bogaty w atrakcje turystyczne. Wraz z przedstawicielami szkoły partnerskiej, zwiedziliśmy przeurocze miejsca związane z kulturą i naturą regionu. Poznaliśmy lokalną kulturę, życie dawnej wsi litewskiej, elementy kultury ludowej i rzemiosła. Zrobiliśmy sobie sesję zdjęciową w ruinach dworku w Mereczu, gdzie znajdowała się sławna na całą XVIII-wieczną Europę Republika Pawłowska. Założył ją w 1767 roku ksiądz Paweł Ksawery Brzostowski, który kupił dworek w Małym Mereczu i nazwał go swoim imieniem. Utworzył w nim miniaturową Rzeczpospolitą Pawłowską. Posiadała ona własną flagę, herb, wojsko i prawdopodobnie walutę. Właściciel dworku zniósł poddaństwo, pańszczyznę zastąpił czynszem, rozwijał rzemiosło, gospodarstwa rolne, inwestował w wykształcenie rolnicze chłopów. Rzeczpospolita Pawłowska rozpadła się po klęsce insurekcji kościuszkowskiej. Malownicze ruiny, które podziwialiśmy, to prawdopodobnie budynki z XIX wieku, z czasów, gdy majątek należał do rodziny Kobylińskich.
Drugim punktem naszego programu był zamieniony na muzeum dom Anny Krepsztul w Taboryszkach. Wysłuchaliśmy wzruszającej relacji o życiu i działalności artystycznej malarki, obejrzeliśmy jej rękodzieła: obrazy, hafty, dywany, uszyte i ozdobione przez artystkę ubrania. Po wyjściu z muzeum zajrzeliśmy jeszcze do pobliskiego drewnianego kościoła z XVIII wieku ufundowanego przez Michała Balińskiego. W latach 1914 – 1918 był tu wikariuszem ksiądz Michał Sopoćko, spowiednik siostry Faustyny. Zwiedzanie okolicy zakończyliśmy spacerem po uroczym parku w Wilkiszkach.
POLSKO – LITEWSKIE ZWIĄZKI LITERACKIE I HISTORYCZNE
Na trasie naszej wycieczki znalazły się również Kowno, Szetejnie i Kiejdany. W Kownie obejrzeliśmy budynek kolegium jezuickiego, w którym pracował jako nauczyciel i bibliotekarz Adam Mickiewicz, katedrę oraz miejsce połączenia się Wilii z Niemnem. W ludowej restauracji skosztowaliśmy pysznych, tradycyjnych litewskich potraw.
Po zwiedzeniu Kowna udaliśmy się do Szetejni – miejsca urodzin Czesława Miłosza. Obejrzeliśmy dwór i otaczający go piękny park, w którym umieszczono tablice z cytatami z „Doliny Issy” w języku polskim i litewskim.
Dzień pełen wrażeń zamknęliśmy spacerem po Kiejdanach opisanych przez Henryka Sienkiewicza w „Potopie”. Kiejdany, dawna posiadłość Radziwiłłów, to dziś maleńkie urocze miasteczko zamieszkałe przede wszystkim przez ludność wyznania protestanckiego. Przeszliśmy jego uliczkami, obejrzeliśmy Starówkę, pomnik Janusza Radziwiłła i świątynie – katolicką, protestancką i żydowską. Późnym wieczorem wróciliśmy do hotelu.
GDZIE BRAK SŁÓW, TAM PRZEMÓWI MUZYKA
Kolejny dzień mobilności spędziliśmy w szkole partnerskiej integrując się z naszymi litewskimi rówieśnikami. Uczestniczyliśmy w zajęciach o charakterze integracyjnym – były to wspólne gry, zabawy i tańce. Pozwoliły nam one pokonać bariery językowe i kulturowe. Później rozegraliśmy mecze siatkówki i tenisa stołowego. Do rozgrywek włączyły się również nasze opiekunki. Wprawdzie plany na organizację dnia trochę pokrzyżował nam deszcz – z tego powodu wszystkie zajęcia musiały się odbyć na terenie szkoły – ale nie zakłóciło to dobrej atmosfery. Wspólne zabawy z młodzieżą litewską zbliżyły nas do siebie, co dało się odczuć podczas serdecznego pożegnania.
ZWIEDZAMY STOLICĘ!
Wilno zwiedzaliśmy stopniowo, przez kolejne dni pobytu. Najciekawsze miejsca poznaliśmy jednak dzięki naszej przewodniczce – pani Alinie. W jej towarzystwie odwiedziliśmy najbardziej znane zakątki miasta – naszą wędrówkę rozpoczęliśmy od Ostrej Bramy i kościoła św. Teresy. Następnie przeszliśmy w okolice klasztoru ojców bazylianów, gdzie za czasów Mickiewicza znajdowało się więzienie, w którym umieszczono poetę i jego przyjaciół po procesie filomatów i filaretów. Miejsce to, zwłaszcza celę Konrada, opisał Mickiewicz w III części „Dziadów”. W okresie międzywojnia spotykali się tu twórcy literaccy, wśród nich przedstawiciele grupy poetyckiej Żagary, do której należał Czesław Miłosz.
Na naszej trasie znalazły się m.in. takie obiekty jak:
- domy, w których przebywał Mickiewicz podczas swoich pobytów w Wilnie,
- drukarnia Józefa Zawadzkiego, w której po raz pierwszy wydano „Ballady i romanse”,
- nietypowy, monumentalny pomnik Adama Mickiewicza wspartego na pękniętej kolumnie, otoczony płytami uwieczniającymi sceny z III części „Dziadów”,
- świątynie wileńskie, wśród nich kościół św. Anny, który tak bardzo zachwycił Napoleona idącego na Moskwę, że zapragnął zabrać go do Francji, oraz cerkiew św. Ducha.
- Zaułek Literatów – uliczka poświęcona twórcom, ozdobiona licznymi tabliczkami z cytatami ze znanych utworów,
- Plac Katedralny,
- dzielnica żydowska.
Naszą wędrówkę zakończyliśmy na Wzgórzu Zamkowym, gdzie znajduje się Baszta Giedymina. Podziwialiśmy przepiękną panoramę starej i nowej części Wilna oraz miejsce, w którym łączą się rzeki Wilejka i Wilia.
ŁĄCZY NAS DZIEDZICTWO
Po kilku dniach wędrówek po Wilnie i Ziemi Wileńskiej przyszła pora na podsumowanie i zweryfikowanie, ile zapamiętaliśmy. Miała temu służyć gra uliczna pod hasłem „Łączy nas dziedzictwo”. Podzieliliśmy się więc na grupki i po otrzymaniu zadań, podekscytowani ruszyliśmy na poszukiwanie rozwiązań. Wyzwanie okazało się nie tak łatwe jak myśleliśmy, wymagało od nas zaangażowania, kreatywności i orientacji w terenie, ale daliśmy radę! Gra uliczna zakończyła się przy Muzeum Adama Mickiewicza, w którym mogliśmy podziwiać zarówno teksty wieszcza w polskim wydaniu i tłumaczeniach, jak też rzeczy z nim związane. Nasze szczególne zainteresowanie przyciągnęło miniaturowe wydanie „Pana Tadeusza”.
POZNAJEMY ŚWIAT SĄSIADA…
Po intensywnym zwiedzaniu przyszedł czas na odpoczynek i odrobinę lenistwa. Kolejny dzień spędziliśmy na podziwianiu natury. W towarzystwie litewskich przyjaciół poznawaliśmy ich świat i ich małą ojczyznę. Wymienialiśmy poglądy, doświadczenia, rozmawialiśmy o rzeczywistościach, w których funkcjonujemy. Z Kiernowa, nazywanego litewską Troją, wyruszyliśmy na kilkugodzinny spacer po leśnych duktach i łąkach, aż dotarliśmy na brzeg Wilii. Potem ze wzgórz archeologicznych, pozostałych po najstarszej stolicy Litwy, w której wynoszono na tron dawnych władców, m.in. Mendoga, podziwialiśmy cudną panoramę na całą okolicę. Spędziliśmy czas na rozmowach, grze w piłkę i delektowaniu się słońcem. Na koniec zjedliśmy obiad w klimatycznej farmie, w otoczeniu starych samochodów, drewnianych świątków i innych osobliwości.
CO NAM W DUSZY GRA – MIEJSCE KULTURY W MOIM ŻYCIU
Kolejny dzień mobilności spędziliśmy w szkole partnerskiej. Był czas na lekcję języka litewskiego, prezentację strojów ludowych i całej placówki.
My z kolei pokazaliśmy krótkie filmiki o naszym liceum i o Skierniewicach. Przedstawiliśmy prezentacje o polskich zwyczajach i polskiej kuchni. Chętne osoby z grupy pochwaliły się swoimi umiejętnościami: recytacją, śpiewem, pracami plastycznymi i modelarskimi, rzeźbą i fotografią. Przygotowaliśmy też performatywne czytanie fragmentów II cz.”Dziadów”. Po powrocie do hotelu i krótkim odpoczynku udaliśmy się na kolejny spacer po Wilnie.
Pożegnanie z Litwą
Ostatni dzień pobytu na Litwie upłynął nam przede wszystkim na przygotowaniach do podróży powrotnej. Po wykwaterowaniu się z hotelu mieliśmy czas na pożegnanie się z Wilnem. Leniwie spacerowaliśmy po znanych nam już dobrze uliczkach, zaglądaliśmy tam, gdzie nas jeszcze nie było, szukaliśmy oryginalnych suwenirów i robiliśmy ostatnie zakupy. Pobyt w stolicy Litwy zakończyliśmy rycerską ucztą w klimatycznej wileńskiej restauracji. Skosztowaliśmy miejscowych przysmaków mięsnych i wegetariańskich oraz posmakowaliśmy litewskich cepelinów. Pełni wrażeń udaliśmy się w podróż do domu.
